Erfgoedzorg

Wat houdt ‘erfgoedzorg’ precies in?

Erfgoedzorg bestaat uit het vastleggen van informatie over collecties, het veilig bewaren, het beschermen tegen verval en het ontsluiten van collecties. Ontsluiting betekent toegankelijk maken, zodat de beheerders zelf en anderen dat erfgoed kunnen bekijken, er herinneringen bij kunnen ophalen of erover kunnen praten met anderen. Dat wil niet zeggen dat alle cultureel erfgoed meteen openbaar gemaakt moet worden, wel dat het vroeg of laat bestudeerd of ervaren kan worden.

Waarom we erfgoedzorg belangrijk vinden…

Het cultureel erfgoed dat in de Mijnstreek aanwezig is, vertelt een verhaal dat noodzakelijk is om de Mijnstreek vandaag te begrijpen. Aan ons allen om de vele elementen in dat verhaal op te tekenen en te bewaren, zodat het ook in de toekomst verteld kan worden. Als het cultureel erfgoed niet wordt geregistreerd, verdwijnt het. De kennis over voorwerpen, hun functie of hun inhoud, gaat verloren doorheen de tijd. Het wordt betekenisloos als er niemand meer is die er iets over kan vertellen. De basisgegevens rond je collectie noteren op een gestructureerde manier is dan ook een extra kans op overleven. Net omdat het de organisaties zelf vaak aan tijd en middelen ontbreekt, kan de erfgoedcel hiervoor, in de mate van het mogelijke, tijd en middelen vrij maken. Daarnaast wil de erfgoedcel de uitwisseling van expertise op vlak van erfgoedzorg tussen de verschillende cultureel-erfgoedzorgers bevorderen.

Wat u belangrijk vindt…

ECRU Erfgoed (indertijd Erfgoedcel Mijn-Erfgoed) zet zich sinds 2011 expliciet in voor het behoud en beheer van het cultureel erfgoed in en uit de Mijnstreek. Erfgoedzorg is en blijft een belangrijk deel van onze werking. Ons kleine team van 3 mensen werkt voor 6 gemeenten, een grote gemeenschap erfgoedzorgers en een massa erfgoed. Om te peilen naar de noden en verwachtingen die er leven omtrent het behoud en beheer van erfgoed hebben wij een enquête samengesteld, zodat we onze beperkte tijd en middelen efficiënt en gericht kunnen inzetten. U kunt deze enquête hier downloaden als Word-document of als pdf.

Meer weten?

Klik op onderstaande titels voor meer uitleg rond erfgoedzorg.

Voor vragen over wat de ECRU Erfgoed voor jouw organisatie kan betekenen, kan je contact opnemen met info@ecru.be of bellen naar 089 811 412.

Beheer(s) je erfgoedschatten!

Als je voor de uitdaging staat om je archief, documentatie of collectie op orde te brengen zijn er nogal wat richtlijnen en voorbeelden die je zou kunnen volgen. We helpen je een beetje op weg om door de bomen het bos nog te kunnen zien…

Inventariseren van wat je allemaal in huis hebt wil zeggen dat je het aantal ruimtes waar je je erfgoed bewaart, de kasten en rekken, en de dozen waarin je alles hebt opgeslagen telt en vastlegt. Maak daarvan een overzichtje op papier of in een bestand op je computer, waarbij je de rekken, kasten en dozen eventueel al van een nummer voorziet (standplaatscode).

Probeer vervolgens in te schatten welke soorten erfgoed je bewaart en breng deze onder in categorieën; denk aan: foto’s, bidprentjes, krantenknipsels, boeken, folders, films, plannen, archiefstukken, voorwerpen…

Per categorie kun je nu een globale telling doen zodat je ongeveer weet hoeveel van elke materiaalsoort in bewaring hebt. Je hoeft hier nog geen inhoudelijke informatie over het erfgoed vast te leggen.

Vergeet hierbij niet hetzelfde te doen voor al het digitale materiaal dat je beheert (scans van foto’s, archiefstukken of documenten…).

Het is in dit stadium niet de bedoeling dat je het archief al gaat herschikken of sorteren! Een telling en omschrijving van de categorieën is het belangrijkste.

Pas als je daar volledig mee klaar bent, kun je gegevens uit de inventaris gaan gebruiken om er een waardering per deelcollectie aan toe te kennen, en een conditiebepaling uit te voeren.

De erfgoedcel kan een document om de inventaris in vast te leggen ter beschikking stellen, en eventueel helpen bij het aanduiden van materiaalsoorten en erfgoeddelen in je archief of collectie.

Er zijn twee vormen van conservering te onderscheiden: passieve conservering en actieve conservering. Restauratie van erfgoed gaat weer een stap verder.

Met ‘passieve conservering’ wordt bedoeld dat de bewaaromgeving van je archief of collectie wordt geoptimaliseerd, oftewel: zorg voor een stof-, vocht- en ongediertevrije bewaring. Let ook op brandveiligheid! Bewaak ook de hoeveelheid licht waaraan je je archief of collectie blootstelt.

‘Actieve conservering’ houdt in dat je archiefstukken of voorwerpen die zijn aangetast voorzichtig behandelt (bv. schoonmaken/ schimmelvrij maken – al dan niet uit te besteden aan een professional) en daarmee verdere achteruitgang tot stilstand brengt.

Indien een archiefstuk of voorwerp dermate is aangetast dat het niet meer te hanteren valt, kan een restauratie worden overwogen. De historische context van erfgoed moet daarbij wel in overweging worden genomen: het object moet een zekere historische waarde voor de streek vertegenwoordigen want restauratie vraagt om een financiële investering die verantwoord zal moeten worden.

De erfgoedcel kan advies geven over optimale bewaaromstandigheden van je archief of collectie, of doorverwijzen naar andere professionals. Indien nodig kan ze ook voor de aanschaf van verantwoord verpakkingsmateriaal zorgen of mee ondersteunen bij het aanvragen van een subsidie voor een erfgoeddepot. Wij kunnen geen hardware (rekken of kasten) aanschaffen.

Voor restauratie kan je een beroep doen op ons restauratiesubsidiereglement (max. €1.500,- per jaar).

Voor meer informatie over de investeringssubsidie voor erfgoeddepots kan je ook terecht op de website van het PCCE.

‘Registreren’ wil zeggen dat je alle gegevens die je over stukken uit je archief of collectie kunt melden vastlegt in een gestructureerde beschrijving (liefst op stukniveau).

Er zijn verschillende normen die door de professionals in de erfgoedsector worden gehanteerd, en deze verschillen per materiaalsoort (een gebruiksvoorwerp beschrijf je op een andere manier dan een boek of een foto).

Kort gezegd zijn er een aantal onontbeerlijke gegevens die je altijd kunt of moet vastleggen: inventarisnummer, trefwoord om aan te duiden wat voor soort erfgoed het betreft, aantal stukken of onderdelen dat beschreven wordt, korte (fysieke) beschrijving, verwervingsgegevens, standplaats, afbeelding (indien beschikbaar).

De erfgoedcel kan adviseren bij het inhoudelijk beschrijven van je archief of collectie, en kan suggesties doen voor een geschikt systeem. We tonen hoe je individuele stukken kan nummeren, en verstrekken hiervoor materialen. Ook bij het toepassen van de juiste terminologie of het aanvullen van inhoudelijke gegevens kunnen we adviseren.

Er zijn een aantal computerprogramma’s dat je kunt gebruiken voor het registreren van je archief of collectie. Sommige zijn gratis beschikbaar, voor uitgebreide softwarepakketten moet je vaak betalen. Je kunt ook zelf een databank maken als je een beetje handig bent. Een groot voordeel van bestaande programma’s is dat deze gebaseerd zijn op de internationale normering die van toepassing is in de erfgoedsector, en je je dus nooit hoeft af te vragen of je wel goed bezig bent. Ook is de uitwisseling en vindbaarheid van informatie bij deze systemen gewaarborgd.

Voor het erfgoed in de provincies Limburg en Vlaams-Brabant is er bijvoorbeeld Erfgoedplus.be, dat volledig online te gebruiken is (je moet dus geen programma’s installeren op je computer). Klik hier voor meer informatie over deze erfgoeddatabank.

Digitalisering van erfgoed is ‘hot’! Je kunt kwalitatief zeer hoogwaardige digitale kopieën van een origineel maken, zodanig dat de kopie het origineel zou kunnen vervangen. Maar je kunt ook een eenvoudige reproductie maken om te kunnen tonen aan publiek op een website. De aanleiding voor digitalisering is zeer divers.

Wanneer je overweegt om je archief of collectie te gaan beschrijven (registreren) is het toevoegen van een digitale afbeelding aan de beschrijving zeker een overweging waard. Een digitale afbeelding maak je door een tweedimensionaal stuk in te scannen (foto’s brieven, archiefstukken) of digitaal te fotograferen (driedimensionale voorwerpen). Het is verstandig om deze reproducties te vernoemen naar het inventarisnummer (bv. ‘0024.jpg’ als het een scan is van voorwerp nummer 24 uit de collectie).

Van ieder ‘bronbestand’ kun je afgeleide bestanden maken: voor het tonen van een afbeelding op internet volstaat immers een resolutie van 71dpi en dat vraagt beduidend minder opslagruimte dan een hoogwaardig bestand voor een grote poster. Houd dus rekening met het beoogde gebruik van de digitale bestanden bij aanvang van het digitaliseren. Denk na over de wijze waarop je de verschillende bestanden gaat archiveren. Vergeet ook niet te investeren in goede opslagmediums, of zet je bestanden ‘in de cloud’ van bijvoorbeeld je internetprovider. Het is af te raden om bestanden op cd-rom of dvd te branden omdat de duurzaamheid daarvan te beperkt is.

Bij het vastleggen van digitale informatie van een archiefstuk of voorwerp zijn er de nodige kwaliteitseisen waar je rekening mee moet houden (denk aan de resolutie, de kleurruimte en kleurdiepte, het bestandsformaat…).

In sommige gevallen kan de erfgoedcel worden gevraagd om erfgoed te laten digitaliseren. De relevantie van het erfgoed voor de gehele Mijnstreek, de kwetsbaarheid en uniciteit van het materiaal en het beoogde publieksbereik zijn criteria waar we rekening mee houden om al dan niet financieel in te staan voor de kosten van digitalisering.

Hulp nodig?

Opleidingen op maat

Wij hebben geen vast aanbod van opleidingen rond erfgoedzorg. Daar waar mogelijk komen we zelf bij jou langs om tips en uitleg bij jou in de praktijk te brengen. We brengen op verzoek materiaal mee om je op weg te helpen met bijvoorbeeld het deugdelijk verpakken van archiefstukken of documenten, of het nummeren van voorwerpen.

Indien er specifieke vragen zijn over typische collecties (denk aan vaandels, munten en penningen, foto’s…) verwijzen wij naar algemeen geldende richtlijnen, en kunnen wij die toelichten. In sommige gevallen verwijzen we naar relevante vormingen of opleidingen die door actoren in Vlaanderen worden verzorgd (Faro, Heemkunde Vlaanderen, het PCCE…).

Wanneer we signaleren dat er bij meerdere cultureel erfgoedverenigingen dezelfde vragen leven, organiseren we een of meerdere vormingsdagen. Wij proberen daarbij altijd experts in de regio te benaderen, zoals bijvoorbeeld het PCCE (Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed) of musea en archieven die actief zijn op gebied van collectiebeheer.

Maak een afspraak

Als je ondersteuning nodig denkt te hebben bij het beheer van jouw collectie, maak dan een afspraak met de Erfgoedcel (info@ecru.be of 089 811 412) om te bespreken wat we voor jou kunnen betekenen. We geven praktische tips, verwijzen door naar de juiste instanties of helpen aan gratis materiaal om collecties te conserveren. In geval van projecten waarbij digitalisering van objecten vereist is kunnen we ook opdrachten uitbesteden, of uitzonderlijk zelf stukken inscannen.

Eerste Hulp bij Audiovisueel Erfgoed

Heb je een cassette, spoel, videoband, vinylplaat of filmrol in handen en weet je niet welk type het is of hoe je dit kan afspelen? Op www.kenjedrager.be heeft VIAA alle kennis verzameld die met verschillende digitaliseringsprojecten zijn verkregen. Met een beslissingsboom – gestoffeerd met foto’s en leuke weetjes – kom je te weten wat jij in handen hebt, en kun je uitzoeken of de media op de drager erfgoedwaarde heeft. Je krijgt tips om het materiaal te bewaren en wordt op weg geholpen voor het omzetten van de drager naar een digitaal formaat. Zo vind je niet allen richtlijnen voor een goede bewaring, maar ook een template die je gerichte vragen helpt stellen aan digitaliseringsfirma’s.

Particuliere verzamelingen en privéverzamelaars

Ben je de trotse eigenaar van een verzameling en heb je misschien vragen over het beheer ervan?

Dan kan je bij ons kosteloos terecht voor:

  • advies over het fysiek bewaren van jouw collectie
  • advies over het digitaliseren van jouw collectie
  • publicaties of ander bronmateriaal voor collectiebeheer
  • adressen van vakspecialisten of relevante erfgoedpartners in ons netwerk

Verzamelingen worden vaak met veel passie en toewijding bijeen gebracht en bewaard. Deze verzamelingen zijn niet altijd zichtbaar voor het publiek, terwijl sommige verzamelingen toch deel uitmaken van ons collectief geheugen. Juist door passie en zorgvuldig bewaren zijn deze erfgoedverzamelingen net zo waardevol voor Erfgoedcel Mijn-Erfgoed als collecties die worden bewaard in musea of archieven, die wél publiek toegankelijk zijn.

Toch wringt hier soms het schoentje: omdat ECRU Erfgoed haar middelen ter beschikking gesteld krijgt door de gemeenschap, moet dat erfgoed ook naar de gemeenschap toe worden getoond.

Dat neemt zeker niet weg dat wij particuliere collecties graag helpen inzichtelijk maken als daar vraag naar is. Wij geven altijd gratis advies over de meest optimale bewaaromstandigheden en reiken je de nodige adressen of publicaties aan om je verder te helpen. Als je jouw collectie gaat digitaliseren, maar niet echt weet wat de ‘best practices’ zijn, helpen we je daarbij. Ook als je er voor zou kiezen om je collectie op internet zichtbaar te maken. Indien je je verzameling reeds op beperkte schaal aan publiek toont, kan de erfgoedcel jou helpen om via haar communicatiekanalen (nieuwsbrief, website, Facebook…) een beetje reclame te maken.

Wat we niet zomaar bekostigen is de aanschaf van materialen voor het bewaren of tentoonstellen van jouw verzameling. Ook de kosten voor het uitbesteden van digitalisering worden niet zonder meer vergoed, alsmede de kosten van herstellen, reinigen of restaureren van voorwerpen in privébezit.

Hier kunnen uitzonderingen op worden gemaakt als je aangeeft bijvoorbeeld in samenwerking met een lokale cultureel erfgoedvereniging of bestuursorgaan een project op poten gaat zetten waarbij je je erfgoed aan publiek wil tonen op een duurzame wijze. Bijvoorbeeld door er een boekje over te publiceren, of door je collectie in het Erfgoedregister van de provincies Limburg en Vlaams-Brabant in te voeren.

Maak een afspraak

Als je ondersteuning nodig denkt te hebben bij het beheer van je collectie, maak dan een afspraak met ons (info@ecru.be of 089 811 412) om te bespreken wat we voor jou kunnen betekenen.

Uitleendienst

ECRU Erfgoed beschikt over apparatuur die gratis kan worden uitgeleend in het kader van een erfgoedproject:

  • 1 fotokubus (50 x 50 x 50cm)
  • 2 Sony digitale compact fotocamera’s (Cybershot DSC-WX10)
  • 1 Olympus en 2 Edirol opnametoestellen voor het digitaal vastleggen van mondelinge getuigenissen
  • 1 scanner voor dia’s en negatieven (Traveller)
  • 3 JVC camcorders (Everio GZ-MS215)
  • 1 setje om voorwerpen mee te nummeren (Golden Polymer vernis, penselen, edding witte en zwarte stift, katoenen handschoenen, zuurvrije inventarislabels)
  • 3 kleurentelevisietoestellen (37cm, 1 AKAI, 2 Proline)
  • 1 dvd-speler met SCART-kabel (1 ProLine)
  • 3 digitale fotokaders (Rollei Pictureline 8000, 8 inch, 800×600 pixels)
  • 1 schildersezel

Klik op onderstaande afbeelding om foto’s van de te ontlenen apparatuur te bekijken.

Daarnaast beschikken wij over een A3-scanner (Epson GT-20000) waarmee grotere formaten op hoge resolutie kunnen worden ingescand. Deze wordt niet uitgeleend, maar je kan je materiaal bij ons op kantoor aanbieden om in te scannen.

Materiaal ontlenen?

Neem contact op met ons op 089 811 449.

Nuttige publicaties

ECRU Erfgoed beschikt over een kleine handbibliotheek met diverse publicaties over collectiebeheer: het registreren van collecties, het fysieke beheer en de opslag van verschillende materiaalsoorten, het digitaliseren van collecties, het schrijven van publieksteksten voor tentoonstellingen, het werken met archieven, terminologiebronnen, beschrijven van religieus erfgoed…

Op verzoek kunnen deze publicaties worden uitgeleend. Neem contact met ons op als je informatie zoekt over een bepaald onderwerp of bekijk de selectieve bibliografie.

In het kader van een informatiedag over erfgoedzorg in de Mijnstreek verscheen de brochure ‘Eerste Hulp Bij Collectiebeheer’ met praktische tips voor het omgaan met collecties. De brochure kwam tot stand dankzij bijdragen van Archiefbank Vlaanderen, het Rijksarchief te Hasselt, het Openluchtmuseum Bokrijk, de provincie Oost-Vlaanderen, Faro, het PCCE en Manifesta9.

Deze brochure is gratis af te halen bij ECRU Erfgoed, of kan tegen verzendkosten opgestuurd worden. Stuur hiervoor een mailtje met naam en adres naar info@ecru.be.

Hieronder vind je de inhoudsopgave van de brochure:

1. Beheer(s) je collectie!

  • Even stilstaan bij je collectie
  • Missie
  • Collectieplan

2. Spectrum-handboek: een handig hulpmiddel

  • Praktijkvoorbeeld Spectrum

3. Meten is weten: inventariseren

  • Een plaatsingslijst
  • Soorten collecties
  • Collecties ‘op regime’: verzamelen en ontzamelen
  • Schenking of overdracht aan andere erfgoedinstellingen
  • Inventariseren op deelcollectieniveau

4. Nummeren van voorwerpen

  • Nummeren van objecten en documenten
  • Het nummer aanbrengen

5. Registratie en documentatie

  • Minimale registratie
  • Registratieplan
  • Software
  • Terminologie

6. Digitalisering

  • Overwegingen bij het opstellen van een digitaliseringplan
  • Praktische adviezen voor digitalisering

Nuttige websites

Om je een volledig overzicht te geven van bronnen die je zou kunnen raadplegen bij het beheren van je collectie hebben wij getracht per thema een overzicht te maken van nuttige websites waarop meer info is te vinden. In sommige gevallen opent de link een PDF-bestand dat je kan downloaden.

Steunpunten en expertisecentra

  • Het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed (PCCE) wil zoveel mogelijk informatie over het Belgisch-Limburgse erfgoed verzamelen en dit, in samenwerking met de lokale instellingen en (koepel)organisaties, onder de aandacht brengen van bewoners en bezoekers. Je kunt er terecht voor inhoudelijke en financiële ondersteuning.
  • Het Rijksarchief te Hasselt bewaart archief dat werd gevormd door de overheid op het grondgebied van de gerechtelijke arrondissementen Hasselt en Tongeren (Limburg). Zij zijn een kenniscentrum inzake historische informatie en archiefbeheer. Je kunt er terecht voor raadplegen van de archieven, maar ook voor vragen omtrent het optimaal beheren en behouden van archieven. Ook voor het bestellen van zuurvrij opslagmateriaal kun je bij hen terecht.
  • De Vlaamse Erfgoedbibliotheek richt zich tot iedereen die een hart heeft voor de geschreven, gedrukte en digitale erfgoedcollecties van bibliotheken. Via diverse projecten en onderzoek ontwikkelen ze expertise en verspreiden kennis rond de ontsluiting, digitalisering en conservering van deze bewaarcollecties.
  • Het Centrum voor Agrarische Geschiedenis (CAG) is een expertisecentrum voor de geschiedenis van landbouw, voeding, platteland, landschap. De focus ligt op de voorbije twee eeuwen in Vlaanderen.
  • Het Expertisecentrum voor Technisch, Wetenschappelijk en Industrieel Erfgoed (ETWIE) wil in de eerste plaats een netwerk uitbouwen van al wie bezig is met technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed. Hiervoor heeft ETWIE onder meer een digitaal platform en een kennisbank ontwikkeld waarin niet enkel erfgoedcollecties maar ook kennis en expertise van vaklieden, en bijhorende literatuur is opgenomen. Uit de Mijnstreek vind je er onder meer landbouwcollecties en mijnbouwcollecties in terug.
  • Het Expertisecentrum DAVID vzw is een onderzoeks- en kenniscentrum inzake digitaal archiveren. Hier vind je bruikbare tips die je helpen bij het digitaliseren van je collectie.
  • Faro is het Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed. Je vindt er uiteenlopende artikelen, dossiers over bepaalde thema’s, praktische documenten en opleidingen die betrekking hebben op cultureel erfgoedorganisaties.
  • Heemkunde Vlaanderen is een vereniging die heemkunde en onderzoek over lokale en regionale geschiedenis in Vlaanderen stimuleert, promoot, cultiveert, uitdiept en zichtbaar maakt voor het grote publiek. Zij bieden ondersteuning en begeleiding aan heemkringen, lokale musea en lokale archief- en documentatiecentra i.v.m. het beheer en de ontsluiting van hun lokale erfgoedcollectie.
  • Het Landelijk Expertisecentrum voor Cultuur van Alledag (LECA), voorheen Volkskunde Vlaanderen richt zich voornamelijk op tradities, feesten en rituelen om de cultuur van alledag te laten voortbestaan. Personen en (vrijwilligers)verenigingen die een bepaald aspect van de cultuur van alledag koesteren en dat graag willen vrijwaren voor de toekomst, kunnen dan ook steeds bij LECA terecht voor begeleiding en advies.
  • Het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw (CRKC) is het expertisecentrum voor religieus erfgoed in Vlaanderen en Brussel en zet zich sinds zijn oprichting in 1997 in voor het behoud, beheer en de valorisatie van het religieus erfgoed in Vlaanderen.
  • WIE (Werkplaats Immaterieel Erfgoed) zet zich in voor al wie  rond immaterieel erfgoed in de weer is. De kracht van immaterieel erfgoed in het hart van hedendaags en superdivers samenleven tevoorschijn halen en versterken: dat is waar Werkplaats immaterieel erfgoed voor staat.
  • Resonant vzw is een dynamische en open netwerkorganisatie die het muzikaal erfgoed in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in kaart brengt, de zorg voor het behoud ervan stimuleert en het op een innovatieve wijze ontsluit en opnieuw bekend maakt.
  • PACKED vzw is het expertisecentrum voor digitaal cultureel erfgoed. Via hun website krijg je informatie aangeboden over de processen voor het aanmaken, ontsluiten, bewaren, delen en uitwisselen van digitale erfgoedbronnen, alsook over de archivering en conservering van audiovisuele kunsten (en ander audiovisueel erfgoed).
  • Herita is een non-profitorganisatie die zich over alle aspecten van het onroerend erfgoed en de erfgoedzorg buigt. Herita heeft een aanbod van erfgoedactiviteiten en -sites, en behartigt de belangen van erfgoedactoren die werken met onroerend erfgoed.
  • Monumentenwacht Vlaanderen vzw is de organisatie voor onroerend erfgoed in Vlaanderen. Hun dienstverlening omvat niet alleen ondersteuning bij het onderhoud van gebouwen, maar ook inspecties en advies over waardevolle interieurs, roerend, varend en zelfs archeologisch erfgoed. Ze voorzien in een databank voor beschermd onroerend erfgoed en inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Richtlijnen of procedures voor het beheer en behoud van erfgoed

  • depotwijzer.be is een website boordevol tips om erfgoed te bewaren voor de toekomst. Het is een initiatief van de Vlaamse provincies en de Vlaamse Gemeenschapscommissie, met steun van de Vlaamse Overheid.
  • Ben je op zoek naar een erkend restaurateur voor restauratie van erfgoed? Neem dan een kijkje op de website van de Beroepsvereniging voor Conservators-Restaurateurs van Kunstvoorwerpen vzw. Je vindt er een lijst met restaurateurs per vakgebied.
  • Voor een overzicht van restauratoren kun je ook terecht bij Het Restauratieloket, een onafhankelijke non-profit organisatie dat een communicatieplatform wil zijn voor alles met betrekking tot conservering en restauratie.

Richtlijnen of standaarden voor collectieregistratie & documentatie

  • De International Standard Bibliographic Description (ISBD) biedt houvast voor het beschrijven van boeken, tijdschriften, artikelen, computerbestanden, carthografisch materiaal. Bekijk en download hier de ISBD-richtlijnen als pdf-bestand.
  • Voor het gebruik van de juiste terminologie bij het beschrijven van je collectie kan je de Art & Architecture Thesaurus (AAT) gebruiken.
  • Een overzicht van normen voor het vastleggen van de juiste informatie over archieven is te bekijken op de website van Archiefbank Vlaanderen. Bekijk en download hier de ISAD(G)-richtlijnen. Een praktische toepassing voor beschrijvingen van archiefcollecties vind je ook hier.
  • Op de website van Musea Oost-Vlaanderen in Evolutie (MovE) vind je niet alleen een overzicht van voorwerpen die door verschillende musea in Oost-Vlaanderen zijn geïnventariseerd en beschreven, maar ook het MoVE-invulboek met inhoudelijke instructies voor het beschrijven van voorwerpen. Je vindt er ook richtlijnen voor de basisregistratie van je collectie, maar ook voor bv. het beschrijven van plaatsnamen en persoonsnamen.
  • De Cultureel Erfgoed Standaarden Toolbox (CEST) maakt je wegwijs in het gebruik van standaarden bij het creëren, beheren en toegankelijk maken van digitale erfgoedcollecties. Je vindt er tal van richtlijnen en standaarden die (inter)nationaal beproefd zijn bij het beheren van je collectie.
  • Cometa is een praktisch model dat voor en door cultureel-erfgoedinstellingen werd ontwikkeld om iedereen in Vlaanderen die een collectiebeschrijving wil maken, snel op weg te helpen.
  • Het Museum Inventarisatie Project (MUSIP) bracht alle provinciale collecties in Nederland op deelcollectieniveau in kaart.

Auteursrechten

  • Wil je meer weten over auteursrechten en cultureel erfgoed, kijk dan zeker ook eens in de handleiding die CEST hierover samenstelde.
  • deAuteurs is een niet-commerciële burgerlijke collectieve vennootschap zonder winstoogmerk die de auteursrechten of royalty’s beheert voor auteurs in Vlaanderen actief binnen de categorieën literatuur, televisie- en radiofictie, bioscoopfilm, documentaire, strip en illustratie, theater, dans, scènemuziek en multimediafictie. Op hun website vind je een FAQ-pagina waar meerdere aspecten van het auteursrecht worden toegelicht.
  • Steeds verder in opmars zijn de zogenaamde ‘Creative Commons‘-licenties, waarbij online content onder vastgestelde voorwaarden mag worden hergebruikt. Handig om je eigen artikelen mee aan te duiden, maar ook handig als je zelf informatie van het web wilt gebruiken.

Digitalisering

  • Voor het digitaliseren van cultureel erfgoed zijn er erg veel standaarden en richtlijnen ontwikkeld waardoor je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Gelukkig heeft CEST ze opgesomd.
  • Faro schreef een handleiding voor het digitaliseren van cultureel erfgoed (‘Handboek digitaliseren van documenten‘) waarin uitleg wordt gegeven over verschillende kwaliteitsniveaus van scannen, soorten scanners en de werking ervan, resolutie en bitdiepte, compressie en beeldbewerking.
  • Wanneer je een digitaliseringsopdracht voor het digitaliseren van cultureel erfgoed uitbesteedt, is het verstandig dit te laten doen door een firma die op de hoogte is van de Metamorfoze-normering; zij kunnen dan immers garanderen dat het origineel duurzaam en op hoog kwalitatief niveau wordt gedupliceerd. Een document met deze normering vind je hier.

Beheren van je digitaal archief

  •  Met de DIGIgids wil het Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel (AMVB) medewerkers en vrijwilligers van kleine organisaties sensibiliseren om bewust om te gaan met hun digitaal archief. Op www.amvb.be is een document met tips en richtlijnen te downloaden voor gebruik in een semi-professionele omgeving (DIGIgids@work).
  • Expertisecentrum eDavid is een onderzoeks- en kenniscentrum inzake digitaal archiveren. Zij doen onderzoek naar het beheren van digital born materiaal (bijvoorbeeld e-mail en webpagina’s), maar ook naar hoe er duurzaam omgegaan moet worden met gedigitaliseerde documenten, foto’s en geluid. Op hun website staan een aantal documenten om zelf aan de slag te gaan met je digitaal archief.