ECRU Erfgoed probeert de weg tussen onderwijs en erfgoed te plaveien.
Inmiddels beschikt de ECRU Erfgoed over zes educatieve projecten. Er is het kermisspel ‘Smoutebollen en kermiskoers. Van Zussen tot As’, de ‘Erfgoedradar’, de lesmap ‘Mijn-Geschiedenis’, de ‘Grabbel- en babbeltas’ en ‘Het Digitale Omgevingsboek’ en het lessenpakket “De Limburgse Mijnstreek – verleden, heden en toekomst’.
Hieronder vind je meer informatie over deze projecten. Heb je interesse? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen: 089 811 449 of info@ecru.be.
Verder bieden we ook ondersteuning aan projecten zoals ‘Maximine’. Dit project is een educatieve game die volledig geënt is op de mijnsite van Beringen en werd ontwikkeld door de Provinciale Hogeschool Limburg. In onderstaand uitklapmenu vind je er meer informatie over.
Naast deze projecten en de ondersteuning ervan wil ECRU Erfgoed veel aandacht schenken aan het opbouwen van een goede relatie met de scholen en de leerkrachten in de Mijnstreek. Daarom hebben we in november 2012 een educatietreffen georganiseerd waarop we het algemene educatieve aanbod in de Mijnstreek in de kijker hebben gezet. Je vindt het verslag van dit treffen onderaan deze pagina.
Smoutebollen en kermiskoers – Beleef de kermis in jouw klaslokaal!
© De Aanstokerij
Limburg is een spel over de tradities, attracties en verhalen van Limburgse dorpskermissen doorheen de geschiedenis rijker. ‘Smoutebollen en kermiskoers. Van Zussen tot As.’ geeft kinderen inzicht in de betekenis en evolutie van dorpskermissen in Limburg, wakkert interesse in erfgoed aan en laat hen reflecteren over maatschappelijke veranderingen. Het spel is samengesteld door een groep van professionele en vrijwillige erfgoedactoren, waaronder Erfgoed Haspengouw, ECRU Erfgoed (voorheen: Erfgoedcel Mijn-Erfgoed), het Limburgs Volkskundig Genootschap, Heemkunde Limburg en de gemeenten en steden Lanaken, Hasselt en Tongeren en is ontwikkeld door De Aanstokerij. Het spel is al te ontlenen bij een aantal bibliotheken en spelotheken in Limburg. Ben jij als leerkracht tewerkgesteld in Limburg en geef je les aan de bovenbouw van het lager onderwijs? Surf dan snel naar www.kermis-in-limburg.be/kermisspel voor het gratis exemplaar van ‘Smoutebollen en kermiskoers’ voor jouw school!
Klik hier voor meer informatie over ‘Smoutebollen en kermiskoers’
Omgevingsgericht leren
Bij het omgevingsgericht onderwijs staat de eigen leefomgeving centraal. Met andere woorden: de leefomgeving is het uitgangspunt en het object van studie. Leerlingen ontdekken de wereld waarin zij dagelijks verkeren en in dit geval gaat het dus om de schoolomgeving. Binnen deze omgeving gaan de leerlingen op zoek naar “knooppunten”. Zulke knooppunten kunnen de lokale winkel zijn, het sportterrein, maar ook het erfgoed.
Als leerkracht kan je ook het onderscheid maken tussen materiële en niet-materiële knooppunten. Materiële elementen vind je in de locale ambachten, historische gebouwen, kunstenaars. Verder zijn ook natuurgebieden of andere plaatsen met een zeker waardevol genoeg om aan bod te laten komen.
Niet-materiële elementen op hun beurt, zijn terug te brengen tot onderwerpen met een sociale, culturele en economische aard: legendes, locale gebruiken, rituelen, volksverhalen, activiteiten, enzovoort.
Met ons omgevingsgericht project mikken we dus heel direct op de leefomgeving van kinderen die school lopen in de Mijnstreek. Op deze manier krijgen ook de leerkrachten de kans een oplijsting van locatiegebonden leerinhouden op te bouwen in een omgevingsboek.
Erfgoedradar
Vanaf 2011 kunnen lagere scholen uit de Mijnstreek samen met de erfgoedcel een erfgoedradar opstellen. Dat wil zeggen dat we samen op speurtocht gaan naar sporen uit het verleden in en rond de school, en die onder begeleiding van erfgoedkenners verwerken in een album.
‘Mijn-Geschiedenis’ is een volledig uitgewerkt didactisch project. Het project is een informatiebron waarbinnen de impact van de steenkoolmijnen in Limburg centraal staat. Deze mijnen zijn het grootste bindmiddel voor de hedendaagse multiculturele bevolking en daarom is het belangrijk dat we voor onze kinderen de emotionele betrokkenheid bij, het weten over en het kennen van deze geschiedenis niet teloor laten gaan.
Met deze lesmap mikken we in de eerste plaats op leerkrachten en scholen die met hun leerlingen de mijngeschiedenis willen verkennen. ‘Mijn-kijkboek’, waarin Bèrke de mijnmuis je meeneemt doorheen de geschiedenis, vormt de grootste bron van informatie. De lesmap sluit aan op uiteenlopende eindtermen die bepaald zijn voor het basisonderwijs.
Drijvende kracht achter de realisatie van deze historisch correcte bundel is Basisschool De Triangel van Maasmechelen.
De erfgoedcel biedt de lesmap aan tegen € 5,00 plus verzendkosten. Ga naar onze publicaties om de lesmap te bestellen..
De ‘Grabbel- en babbeltas’ kan worden uitgeleend aan iedereen die met groepen mensen werkt. Ze is erg geschikt voor ouderen, maar ook voor nieuwkomers, voor intergenerationele communicatie… Leen de tas gratis bij de Erfgoedcel!
Klik hier voor meer informatie over de ‘Grabbel- en babbeltas’.
Educatieve games: meerwaarde voor het onderwijs?
Spelletjes hebben op de meeste kinderen een magische aantrekkingskracht. Alleen al om die reden kan het zinvol zijn om het spel een plaats te geven binnen het onderwijs. Maar wat zijn nu de specifieke voordelen van computerspellen voor het onderwijs?
Belangrijk van spellen is dat spellen een ict-omgeving bieden die aangepast is aan de (individuele) leerling. Ook kan het spel doorlopen worden in het eigen tempo van de leerling en op het moment dat hij daaraan toe is. Uit onderzoek is gebleken dat het aanbieden van lesstof in een aantrekkelijke, betekenisvolle context, een positief effect heeft op het leerproces.
Interactie is ook een belangrijke factor. Het spel stelt de leerling in staat om te oefenen met de leerstof, waardoor hij al doende leert. Door interactie tussen spelers onderling zullen de leerlingen van elkaar leren (samenwerkend leren). Bovendien is een computerspel een vorm van natuurlijk leren: leren door het opdoen van ervaringen en experimenteren in plaats van het leren door instructie. Leren wordt hier beschouwd als een actief en constructief proces.
Maar het grootste voordeel van spellen is waarschijnlijk dat ze zeer motiverend zijn. Onderzoek heeft aangetoond dat gemotiveerd leren effectiever is dan ongemotiveerd leren, iets wat elke leerkracht uit ervaring kan onderschrijven. Een goed educatief spel is uitdagend voor de leerling: het sluit aan bij zijn kennisniveau en zal hem voortdurend uitdagen om de kennis op te doen die hij nodig heeft om het spel te kunnen spelen.
Bron: www.ictenonderwijs.nl
‘Maximine’
ECRU Erfgoed speelt in op de trend van educatieve games door, in samenwerking met het Mijnmuseum en de Provinciale Hogeschool Limburg, de ontwikkeling van MaxiMine te ondersteunen.
MaxiMine is een educatief spel dat leerlingen op een leuke en interactieve manier kennis laat maken met de mijngeschiedenis. Tijdens het spel ontdekken de leerlingen verschillende activiteiten uit het leven van een mijnwerker en de geschiedenis van de steenkoolmijnen in Limburg. Het spel bestaat uit 3 levels, gaande van de start van de werkdag, het ontginnen van kolen tot de sluiting van de mijn.
Het MaxiMine spel is een point & click game. Je kan het spel dus besturen door met de muis op bepaalde locaties te klikken en acties te initialiseren zoals het oprapen en combineren van voorwerpen.
De omgevingen in het spel zijn gebaseerd op de architectuur en plattegrond van de mijn van Beringen. Wanneer de leerlingen de mijngebouwen van de mijnsite van Beringen bezoeken, zullen ze ongetwijfeld de link met het spel kunnen leggen.
MaxiMine werd, op initiatief van het Mijnmuseum en met steun van ECRU Erfgoed, ontwikkeld door de PHL. Op http://www.mijnmuseum.be/aanbod/scholen/maximine-2/ lees je meer over dit spel en kun je de bundels voor leerlingen en leerkrachten downloaden.
Het pakket, voluit ‘De Limburgse Mijnstreek. Verleden, heden en toekomst’ – Modulair lessenpakket over de mijngeschiedenis met referenties naar actuele thema’s voor leerkrachten uit de 3de graad van het secundair onderwijs’, vertrekt van de historische basis van het mijnverleden, plaatst deze in de ruimere context van de industriële revolutie in Vlaanderen, België en de wereld en legt de verbindingen bloot met herkenbare thema’s uit de actualiteit. Hiervoor worden activerende werkvormen en (vooral audiovisuele) historische en hedendaagse bronnen aangewend. Dit pakket werd samengesteld voor de lessen geschiedenis en PAV van de derde graad secundair onderwijs, rekening houdend met de in voege zijnde leerplandoelstellingen en de vakspecifieke en vakoverschrijdende eindtermen, met bijzondere aandacht voor bronnenanalyse en de link met de actualiteit.
Ook voor de invulling van projecten in het kader van burgerschapseducatie of lessen die georganiseerd worden binnen de ‘vrije ruimte’ kan dit lespakket interessant zijn.
Het lessenpakket bestaat uit vijf lesmodules waarin verschillende thema’s uit de Limburgse mijngeschiedenis, de Vlaamse en Limburgse geschiedenis en het mijnerfgoed worden belicht vanuit hoofdzakelijk sociaal-economische invalshoeken. Elke lesmodule is opgevat als een aparte eenheid waarin de historische thema’s van de module telkens worden gekaderd in de ruimere context van het Limburgse mijnverleden en verbanden worden gelegd met actuele thema’s.
Om het mijnverleden tot leven te brengen voor de leerlingen gebruiken we als bronnenmateriaal vooral bewegend beeld zoals historische films over de Belgische steenkoolnijverheid die werden verzameld op DVD ‘De Mijnen’ (uitgegeven door Cinematek). Deze DVD is door leerkrachten die aan de slag gaan met het lessenpakket gratis aan te vragen bij de Erfgoedcel via info@mijnerfgoed.be of tel. 089 811 411.
Aanvullend historisch beeldmateriaal en actuele beeldfragmenten zijn te bekijken via Het Archief voor Onderwijs, beeldbank van het VIAA (Vlaams Instituut voor Archivering). Met je lerarenkaartnummer of stamboeknummer kan je een account aanmaken op: https://onderwijs.hetarchief.be/user/register . Na inloggen kan je de voor dit lessenpakket geselecteerde beeldfragmenten bekijken in de collectie De Limburgse mijnstreek. Verleden, heden en toekomst: https://onderwijs.hetarchief.be/collecties/701431.
Het volledige lessenpakket is hier in lage resolutie te downloaden. Heeft u het pakket liever in een hogere resolutie, dan kunt u dit aanvragen via info@ecru.be. Op dit e-mailadres is het eveneens mogelijk de afbeeldingen en het bronnenmateriaal uit het lessenpakket aan te vragen.
Tegen de achtergrond van de statige Beringse industriële site tekende zich in de namiddag van 7 november 2012 het eerste educatietreffen af. Op deze unieke locatie konden erfgoedactoren en leerkrachten elkaar ontmoeten en ontdekken wat zij voor elkaar kunnen betekenen.
Op welke manier kan je alle educatieve activiteiten uit de Mijnstreek vlot aanreiken aan leerkrachten en scholen? Deze vraag vormde het startpunt voor het door de Erfgoedcel Mijn-Erfgoed georganiseerde Educatietreffen op 7 november j.l. Tijdens de inleiding van dit evenement werd elk museum en elke Erfgoedactor beknopt toegelicht om daarna over te gaan tot actie.
Dit treffen bestond uit twee parallelle sessies waarin drie educatieve projecten uit de Mijnstreek onder de loep werden genomen. Een vierde onderdeel was de rondleiding doorheen het vernieuwde gedeelte en de badzaal van het Mijnmuseum. Tijdens deze rondleiding toonde een gids de educatieve mogelijkheden van het museum dat zich richt op scholen uit het kleuter-, lager en secundair onderwijs.
Wat de projecten betreft, mocht MaxiMine de spits afbijten. Dankzij deze educatieve game bleven bezoekers ondergedompeld in de sfeer van het Mijnmuseum. Het spel is namelijk geënt op de structuur van de industriële site van Beringen. Elke deelnemer kon met eigen ogen aanschouwen hoe het digitale en erfgoed een geslaagde synthese aangaan. Frank Van Geirt deed MaxiMine uit de doeken en toonde hoe men ermee aan de slag kan gaan in de klas.
Vervolgens bracht de directie van Basisschool De Triangel een inspirerende presentatie over hoe hun school om de drie jaar een project rond het Mijnerfgoed op poten zet. De lesmap Mijn-Geschiedenis speelt daarbij een belangrijke rol, omdat het noodzakelijk is dat kinderen een zekere voorkennis verwerven vooraleer ze, zoals hier het geval was, aan een optocht gaan werken.
Tenslotte was Het Digitale Omgevingsboek aanleiding tot discussie waarin het ging over vernieuwende vormen om te leren over erfgoed. Hoe kan je met de gekende inhoud, het lokale erfgoed, tot vernieuwende resultaten komen? Wat volgde was een kritisch betoog over de noodzaak om deze zoektocht verder te zetten. Zo werd Het Digitale Omgevingsboek op een frisse manier benaderd.
Na dit alles volgde een informele babbel vergezeld van een aangepaste versnapering in de vorm van een mijnwerkerslunch.
Erfgoedcel Mijn-Erfgoed dankt het Mijnmuseum en alle aanwezigen voor het laten slagen van dit eerste Educatietreffen 2012.