De Mijnstreek kent meer musea dan men op het eerste zicht zou denken. Het bekendste museum is ongetwijfeld het Openluchtmuseum Bokrijk. In Bokrijk stap je letterlijk en figuurlijk in het verleden. Tientallen historische gebouwen werden naar Bokrijk verhuisd en heropgebouwd in hun oorspronkelijke staat. Ook het meubilair en het landbouwgereedschap zijn authentiek.
Ook ver buiten de streekgrenzen bekend is het Mijnmuseum in Beringen, dat enkele jaren geleden volledig vernieuwd werd.
De Mijnstreek heeft echter ook interessante, minder grote musea die zich concentreren op het mijnverleden of op een thematische verzameling, en die zeker een bezoekje waard zijn. Zijn er musea of collecties die volgens jou ontbreken in onderstaand overzicht? Of zie je ergens een fout? Laat het ons dan zeker weten!
Het Langers Lanz Bulldog museum van de gepassioneerde verzamelaar Walter Langers bevat een indrukwekkende collectie gerestaureerde en opgemaakte tractors van het legendarische merk Lanz-Bulldog, in de meest schitterende kleuren en met de mooiste details…
De familie Langers speurde jarenlang in binnen- en buitenland naar de legendarische Lanz-Bulldog tractors. Elke tractor heeft er dus zijn herkomst en zijn verhaal. Naast een hele reeks van prachtig opgemaakte voertuigen bevat het museum een goed bewaarde collectie landbouwmachines en -werktuigen. Ze demonstreren nog de oude technieken.
Laat je rondleiden door de verzamelaar zelf: je gaat de machines als schatten beschouwen en gelooft achteraf in het nut van zijn zelfgemaakte ‘nieuwe zwarte goud’: koolzaadolie.
Naam: Walter Langers
Adres: Hoogstraat 277, 3668 Niel-bij-As
Telefoon: 089 65 97 95
Toegankelijkheid: enkel toegankelijk op afspraak
Museum ’t Mieleke is gevestigd in een oude watermolen, meer bepaald één van de twee oudste molens van As. Nu doet het gelijkvloers van ’t Mieleke dienst als tijdelijke tentoonstellingsruimte, terwijl er op de zolder een heemkundige collectie te ontdekken is, die werd verzameld door de Sint-Aldegondiskring in As.
De oude watermolen, waar het museum ’t Mieleke in gevestigd is, werd gebouwd in 1715 als een watergraanmolen met onderslag. Al in 1844 was de molen eigendom van de gemeente, en in 1879 werd het in steen herbouwd. ’t Mieleke wordt ook ‘nieuwe molen’ genoemd, omdat As een nog oudere, nog steeds bewoonde molen bezit, iets verder stroomafwaarts op de Bosbeek. Klik hier voor meer info over de molen.
De collectie van ’t Mieleke is bijzonder divers, en telt rond de 1700 voorwerpen. Er zijn archeologische vondsten, die bij graafwerken te voorschijn kwamen. Er zijn voorwerpen die met het molenaarsleven te maken hebben – waardoor de eeuwenoude techniek van het malen goed kan worden geïllustreerd. Tenslotte zijn er de vele gebruiksvoorwerpen en curiosa, zoals objecten uit processies, vroeg-20ste-eeuwse kledij, muziekinstrumenten, devotievoorwerpen, speelgoed… schatten op zolder dus!
Adres: Museum ’t Mieleke, A. Dumontlaan 17, 3665 As
Telefoon: 089 65 78 30 (Sint-Aldegondiskring) of 089 85 72 19 (conservator Vital Maesen)
E-mail: vital-irene@skynet.be
Toegankelijkheid: rondleidingen enkel op afspraak, of tijdens tentoonstellingsseizoen op de eerste zondag van de maand
Kom naar het inmposante industriële mijnterrein van Beringen en ervaar de geschiedenis van de Limburgse steenkoolmijnen in het mijnmuseum. Maak kennis met het werk in de ondergrond en het leven rond de mijn. Herbeleef de woelige sluitingsperiode en kom alles te weten over de mijnstreek vandaag!
Het Mijnmuseum van Beringen werd in 2012 helemaal vernieuwd op maat van gezinnen en individuele bezoekers en barst van leuke activiteiten voor jong en minder jong! De combinatie van de tentoongestelde authentieke materialen met hedendaagse getuigenissen, audio- en beeldfragmenten en een multitouch-tafel brengt het mijnverleden op een boeiende manier dichterbij. Als aanvulling op je museumbezoek kan je een bezoek aan de ondergrondsimulatie brengen met een enthousiaste gids! Extra leuk is de iPod-rondleiding (beschikbaar in het Nederlands, Frans, Duits en Engels) waarmee je samen met ex-mijnwerker Roberto Pasquali herinneringen ophaalt.
Naam: Mijnmuseum Beringen
Adres: Koolmijnlaan 201, 3582 Beringen
Beheerder: vzw Mijnmuseum en vzw Vrienden van het Mijnstreekmuseum
Telefoon: 011 45 30 25
Website: www.mijnmuseum.be
Facebookpagina: Het Mijnmuseum
Op 28 april 2013 opende in Beringen officieel Barak 15. Barak 15 is een houten, groen geverfde barak, maar vooral een ‘werkplaats’ over de migratiegeschiedenis die onlosmakelijk verbonden is met de mijnen.
Sinds 2003 al wordt er in Beringen gewerkt rond mijn- en migratie-erfgoed. De naam van het project verwijst naar een barak uit het Russisch krijgsgevangenenkamp. Ze is van origine een barak van het type TODD (33 meter lang en 6 meter breed), gebouwd in de periode ‘42-’43. In het kamp voor Russische en later Duitse krijgsgevangenen deed ze dienst als slaapbarak met honderd stapelbedden.
Barak 15 legt in haar tentoonstellingsruimte de nadruk op de geschiedenis van Baltisch Kamp. Dit was de plek waar de steenkoolmijn voor haar gerekruteerde arbeiderscontingenten uit onder andere Polen en Italië, een tijdelijks huisvesting voorzag. Meestal gebeurde dit in houten woonbarakken. Hier werden ook de ‘onvrije werknemers’ gehuisvest: Russische en Duitse krijgsgevangenen, maar ook veroordeelde collaborateurs. In Barak 15 vind je een overzicht van de verschillende groepen op de tijdslijn, met veel aandacht voor hoe de bewoners hun verblijf op Baltisch Kamp hebben ervaren.
In Barak 15 vind je een overzicht van de verschillende groepen op de tijdslijn, met veel aandacht voor hoe de bewoners hun verblijf op Baltisch Kamp hebben ervaren.
Daarnaast wil Barak 15 ook een werkplaats zijn waar de verhalen verder worden verfijnd en aangevuld.
In het concept van Barak 15 is er dan ook de mogelijkheid om (tijdelijk) de resultaten van andere initiatiefnemers te ontsluiten. Barak 15 wil een inspiratiebron zijn voor de latere migratiegroepen uit Griekenland, Spanje, Turkije, Marokko, … en hoopt dat zij er voldoende inspiratie zullen vinden om ook hun migratieverhaal te gaan schrijven.
Voor meer inhoudelijke informatie kun je deze flyer downloaden.
Naam: Poolse Vereniging Beringen / Barak 15
Adres: Laan op Vurten 83, 3580 Beringen-Mijn
GSM: 0476 21 38 75
Bezoekersinfo: Vrije bezoeken zijn mogelijk tijdens de openingsuren van de vzw Polonez (Poolse Vereniging): woensdag tot vrijdag van 18u tot …, zaterdag van 15u tot … en zondag van 13u30 tot … Groepsbezoeken (altijd met gids) zijn te boeken via Toerisme Beringen (telefoon: 011 42 15 52, e-mail: toerisme@beringen.be)
Meer info: Dienst Samenleven – diversiteit & educatie (telefoon: 011 43 03 03, e-mail: integratie@beringen.be)
[/box]
Bokrijk is een provinciaal domein van 550 hectare en is jaarlijks goed voor meer dan 1 miljoen bezoekers, 250 directe medewerkers en een afwisseling van monumentaal erfgoed, ongerept natuurgroen en talloze ontspanningsmogelijkheden. Het is een niet losmakend geheel met het Openluchtmuseum als kloppend hart, het arboretum en de talrijke fiets en wandelpaden als groene long en de openluchtspeeltuin als oase van kinderpret.
Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen met huisraad en bijhorend alaam, afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. Dankzij deze indrukwekkende verzameling representatief onroerend erfgoed van 120 historische gebouwen is het Openluchtmuseum sinds 1996 beschermd als monument.
Het museum telt een roerende collectie van ruim 40.000 voorwerpen, gerelateerd aan de cultuur van het dagelijks leven uit/in heel Vlaanderen. Het merendeel van deze objecten bevindt zich in het nieuwe depot. De overige objecten bevinden zich in de historische gebouwen in het museum. Zoveel mogelijk worden ook de verhalen, gebruiken, technieken, wetenswaardigheden, … gerelateerd aan de voorwerpen mee verzameld. Het museum verzamelt (en onderzoekt en ontsluit) kortom ook immaterieel cultureel erfgoed.
Website: www.bokrijk.be.
Het Emile Van Dorenmuseum vertelt het verhaal van het bijzondere schildersoord dat Genk tussen 1840 en 1940 was.
Het museum draagt de naam van één van de schilders die Genk na een eerste bezoek voorgoed in zijn hart droeg. Emile Van Doren (1865-1949), een slagerszoon uit Brussel, kwam als student aan de Académie des Beaux-Arts voor het eerst naar Genk, eind jaren 1880. Van Doren verstigde zich enkele jaren later voorgoed in Genk. Hij bouwde er samen met zijn vrouw Cidonie Raikem Hôtel des Artistes uit. Later verhuisden ze, samen met hun dochter Stephanie (Fanny) naar villa Le Coin Perdu, langs de Verloren Kostweg (nu: Henri Decleenestraat). Na de dood van haar vader erfde Fanny Le Coin Perdu. Bij legaat schonk zij in 1956 villa Le Coin Perdu en inboedel aan de stad Genk. In 1976 opende het Emile Van Dorenmuseum zijn deuren. Naast de rijke collectie van Emile Van Doren groeide de museumcollectie de afgelopen jaren verder aan met schenkingen en gerichte aankopen om het verhaal van schildersoord Genk in zijn totaliteit te kunnen vertellen.
Emile Van Doren was een talentvolle landschapsschilder, die net zoals vele andere kunstschilders van zijn generatie de uitgestrekte Kempense heide opzocht om het romantische landschap te vatten in verf en doek. Als volgeling van Joseph Coosemans, schilderij in de ‘Tervuurse school’, komt hij in Genk schilderen en is hij één van de weinige blijvers: in 1889 baat hij samen met zijn vrouw het ‘Hôtel des artistes’ uit, vlakbij het station. Later laat hij, misschien door Adrien Blomme, een villa bouwen aan de verloren kostweg, om zich in alle rust aan het schilderen te kunnen wijden.
Het is in dat laatste pand dat het Emile Van Dorenmuseum is ondergebracht. Een authentieke kunstenaarswoning dus, met meubels die getuigen van een Romantische smaak. Het atelier is ruim en licht, een onafgewerkt schilderij staat nog op de ezel.
In het museum zijn schilderijen te bezichtigen van Met werken van Joseph Coosemans, François Roffiaen, Isidore Verheyden, Alphonse Asselbergs, Edmond De Schampheleer, Ludovic Janssen, Charles Wellens, Armand Maclot, Jan Habex, Constantin Meunier en vele anderen.
Naam: Emile Van Dorenmuseum
Adres: Henri Decleenestraat 21, 3600 Genk
Website: www.emilevandorenmuseum.be
E-mail: emile.vandoren@genk.be
Toegankelijkheid: open elke zondag van 14 tot 18 uur (behalve feestdagen) of op afspraak voor groepen (onder begeleiding van een gids, behalve op maandag)
GoalMine is kijken, luisteren, opzoeken en spelen, voor jong en oud. Het parcours van deze voetbalbeleving is opgevat als een interactieve reis door de wereld van het voetbal, met filmbeelden, foto’s, geluidsomgevingen, interviews en allerlei interactieve displays.
GoalMine is uniek in België. GoalMine gaat over het voetbalspel, de spelers, hun omkadering, hun fans, de stadions waarin ze spelen en de lange traditie van het spel met een hulde aan de pioniers van de Limburgse mijnploegen. De klemtoon ligt op het voetbal als historisch en actueel maatschappelijk fenomeen. Klaar voor de aftrap?
Naam: GoalMine
Adres: Stadionplein 4, 3600 Genk
Telefoon: 089 84 96 68
E-mail: info@goalmine.be
Website: www.goalmine.be
Openingsuren afhankelijk van seizoen en maand van het jaar: kijk zeker even op de website voor de meest actuele informatie
Gewezen mijnwerkers van de vzw Mijn-Verleden beheren in het vroegere magazijn van het prachtige hoofdgebouw van de mijn van Waterschei, een grote collectie mijnmaterialen. Naast tal van gebruiksvoorwerpen en technische uitrusting die bij de steenkoolexploitatie gebruikt werd, toont het mijndepot een mooie reeks van grote oude foto’s, documenten, sierobjecten… Het Mijndepot organiseert regelmatig ook een tentoonstelling.
In de zomers is het mijndepot doorgaans geopend in het weekend. Je kan echter ook tijdens het jaar en tijdens de week een afspraak maken voor groepsbezoeken.
Naam: Mijndepot Waterschei
Adres: André Dumontlaan 69 C, 3600 Genk
GSM: 0477 33 85 55
Website: http://www.mijndepot.be/
E-mail: johannes.ooms@telenet.be of mijnverleden@hotmail.be
Toegankelijkheid: toegang tot het Mijndepot Café is gratis, voor het museum betalen volwassenen €4, kinderen van 5 tot 12 jaar €2 en voor kinderen jonger dan 5 jaar is het gratis
Het Heemkundig museum Woutershof is gevestigd in een prachtige oude pastorie die in de 18de eeuw werd gebouwd. De pastorie werd bewoond tot in de jaren ’70 van de 20ste eeuw.
De Heemkundige Kring Zolder staat in voor het beheer van het monument en de collectie, en werd in 1938 opgericht door August Deprez en Jozef Rogiers. In 1974 stelde het gemeentebestuur het gebouw ter beschikking van de kring, die het inrichtte als museum.
Museum Het Woutershof is een achteruitkijkspiegel op het volkse leven van het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw. Themakamers schetsen het pre-industriële Limburgse dagelijkse leven. Vooral het gereconstrueerde klaslokaaltje anno 1900 is een prachtige evocatie van het onderwijs dat onze (over)grootouders kregen. Je kan er nog steeds de griffel ter hand nemen en het telraam gebruiken. Het Woutershof beschikt verder over een grote collectie devotievoorwerpen, oude foto’s, gebruiksvoorwerpen en landbouwwerktuigen.
Naam: Woutershof
Adres: Dekenstraat 28, 3550 Heusden-Zolder
Telefoon: 0477 22 66 48 (Theo Houben)
Toegankelijkheid: Museum Het Woutershof is sinds 1 januari 2021 gesloten.
De museumwerking van Circuit Zolder werkt langzaam, en vooral op de kracht van vele vrijwilligers, aan een klein museum waarin de geschiedenis van ‘de omloop van Terlaemen’, zoals het ooit heette, uit de doeken wordt gedaan aan de vele bezoekers van het circuit. Tot de collectie behoren o.a. vele affiches en ander reclamedrukwerk, heel wat handtekeningen van beroemde piloten en coureurs, trofeeën en gebruiksvoorwerpen verbonden met de races, kledij, en wagens.
De museumwerking is voortdurend op zoek naar memorabilia uit de voorbije 50 jaren van het circuit. Moest je beschikken over interessante documenten of voorwerpen, neem dan vrijblijvend contact op met de vrijwilligers via museum@circuit-zolder.be.
Website: www.circuit-zolder.be
Contactpersoon: Pascal Ursi, Terlaemen 30, 3550 Heusden-Zolder, 011 85 88 91
Toegankelijkheid: het museum spant zich in om bij ieder groot evenement dat doorgaat op het Circuit van Zolder gratis open te zijn voor bezoekers. Verder is het museum altijd op afspraak te bezoeken
Het nostalgische museum ‘Ons Mijnverleden’ had tot 2010 een gedroomde locatie: de oude directiegebouwen van de mijn van Houthalen. Momenteel zijn deze voormalige mijngebouwen herbestemd in het kader van de CleanTech Campus, waar met ingang van 25 oktober 2012 een bezoekerscentrum is ingericht met delen uit de collectie van het voormalige museum ‘Ons Mijnverleden’. De eigenaar van de collectie, Jean De Schutter, deed in 2012 afstand van zijn collectie ten gunste van Heemkring De Klonkviool, met wie gezamenlijk het nieuwe bezoekerscentrum werd ingericht onder leiding van vormgever Niek Kortekaas.
Vanuit de prehistorie, met fossielen en gesteenten, kun je in het bezoekerscentrum de weg van de steenkool volgen. De collectie die is te bezichtigen bestaat uit een uitgebreide verzameling werktuigen en kabels, maar ook oude foto’s, boeken, beelden, vaak met een persoonlijk verhaal.
Naam: Greenville bezoekerscentrum ‘Ons Mijnverleden’
Adres: Centrum Zuid 1111, 3530 Houthalen-Helchteren
Toegankelijkheid: de CleanTechAmbassadeurs van CleanTechPunt vzw staan in voor de gidsenwerking. Zij zullen elke maandag tot en met vrijdag aanwezig zijn van 9.00 tot 12.30 uur. Individuele bezoekers kunnen het bezoekerscentrum vrij bezoeken. Groepen wordt gevraagd een gids te boeken
E-mail: info@cleantechpunt.be
Het Rijkswachtmuseum is eigenlijk een particulier initiatief van Pierre Thijs, wiens volledige kelder plaats biedt aan een uitgebreide verzameling van voorwerpen van politie en rijkswacht. Je kunt er op afspraak terecht om uniformen, hoofddeksels en helmen, beschermingsmiddelen, oldtimer motoren en auto- en motorminiaturen te bezichtigen.
Naam: Pierre Thijs
Adres: Schutterijstraat 12, 3530 Houthalen-Helchteren
Telefoon: 011 52 19 75 of 0496 08 43 80
Website: www.bloggen.be/rijkswachtmuseum/
E-mail: thijspierre@skynet.be
Jos Tysmans werd geboren in 1893 in Hemiksem. Tijdens WO I was hij brancardier aan het IJzerfront. Nadien werd hij onderwijzer in Sint-Truiden. Later opende hij er samen met zijn vrouw een boek- een kunsthandel en vanaf 1927 besloot hij zich voltijds met schilderkunst bezig te houden. Tijdens zijn verblijf aan het front maakte Jos Tysmans heel wat schetsen en foto’s die een zeer reëel beeld geven van wat vier jaar loopgraven betekend moeten hebben. Zijn oeuvre kent buiten de landschappen uit het Scheldeland, Haspengouw en de Kempen ook nog portretten, stillevens, kerkinterieurs, boten… In 1974 overleed hij te Genk.
Het legaat, dat in beheer is van de gemeente Houthalen-Helchteren, is enkel te raadplegen op de erfgoeddatabank www.erfgoedplus.be. Werken die deel uitmaken van het legaat worden wel nog ter beschikking gesteld voor onderzoek, publicaties of tentoonstellingen.
Reproducties of afbeeldingen van de schilderijen zijn in lage resolutie te bekijken op www.erfgoedplus.be. De hoge resolutie beelden van het ‘Legaat Tysmans’ worden door Erfgoedcel Mijn-Erfgoed beheerd en kunnen worden opgevraagd via info@mijnerfgoed.be.
Het Museum van de Mijnwerkerswoning ligt in het hart van de oude tuinwijk rond de gewezen steenkoolmijn Limburg Maas. De tweewoonst werd gebouwd in 1925 en is een mooi voorbeeld van de Engelse ‘garden city-architectuur’.
Het Museum van de Mijnwerkerswoning wil illustreren hoe arbeiders in de dertiger jaren woonden.
Met steun van onder andere de plaatselijke inwoners is het huis volledig heringericht. De typische landelijke meubels, souvenirs uit het thuisland, een beeld van Heilige Barbara, speciaal keukengerief en kruiden uit het thuisland, eigentijds behang, specifieke verf- en schildertechnieken, een krakende radio, een originele stroomverdeler… Elke ruimte in het huis is met zoveel mogelijk authenticiteit ingericht naar zijn oorspronkelijke bestemming.
Aan elk object hangt een verhaal vast, het ene al hilarischer dan het andere. Het spuwbakje voor de stoflong-lijder toont echter aan dat het leven in de cité en het werken in de mijn twee kanten had.
Het museum geeft de bezoeker een gevoel van herkenning en maakt toch de afstand in tijd en cultuur duidelijk.
Naam: Museum van de Mijnwerkerswoning
Adres: Marie-Joséstraat 3, 3630 Maasmechelen
Toegankelijkheid: van februari tot oktober in de weekends, van 14u tot 18u. Van november tot januari enkel op zondag. Bezoek op afspraak via VVV Maasmechelen 089 76 96 16
Het Karnavalmuseum in Maasmechelen is een ode aan de traditie en de historiek van karnaval Maaskant. Het museum is niet toevallig gelegen in nabijheid van het kerkplein waar het ooit allemaal begon. De enorme collecties insignes, beeldmateriaal, attributen en affiches is van Karnavalvereniging De Zavelzekskes.
Naam: Karnavalmuseum
Adres: Deken Bernardstraat 7a, 3630 Maasmechelen
Toegankelijkheid: in het tussenseizoen (Paasmaandag tot 11 november) is het museum geopend op dinsdag van 19u tot 21u en op zondag van 13u tot 17u. Tijdens het karnavalseizoen (van 11 november tot Paasmaandag) wordt dat weer uitgebreid: elke dinsdag van 19u tot 21u en zaterdag én zondag van 13u tot 17u. Tijdens de vakantiemaanden juli en augustus is het Karnavalmuseum gesloten. Geleide bezoeken zijn wel mogelijk na afspraak. Geleide bezoeken zijn evenwel het ganse jaar mogelijk, én gratis voor scholen en carnavalsverenigingen, maar enkel na afspraak! Een afspraak kan gemaakt worden via het V.V.V.-kantoor van Maasmechelen, Zetellaan 35, 3630 Maasmechelen, 089 76 98 88, toerisme@maasmechelen.be, of via de gids Gilbert Opsteyn 0497 27 06 68, of de conservator Jef Vandebroek 0479 73 47 52
Landbouwmuseum De Nostalgie mag sinds juli 2011 worden toegevoegd aan de lijst van musea in de Mijnstreek. Het idee voor het oprichten van dit museum ontstond bij Ivo Smeets toen hij op vakantie was in Oostenrijk en daar een oud echtpaar brood op traditionele wijze zag bakken in een oude broodoven in de open lucht. Je vindt er enkele oude landbouwvoertuigen, gereedschappen, maar ook voorwerpen die vroeger in het huishouden werden gebruikt of door boeren om het land mee te bewerken.
De bedoeling van het landbouwmuseum is om even terug in de tijd te keren en iedereen te laten kennismaken maken met het zware, maar toch ook mooie (boeren)leven van vroeger.
Adres: Pastoor Goossenslaan 29, 3631 Uikhoven
Telefoon: 0477 67 52 12
Toegankelijkheid: alleen open op afspraak