In de Mijnstreek zijn er meerdere culturele organisaties (al dan niet professioneel) die deel- of voltijds aandacht besteden aan (mijn)erfgoed. Ook op provinciaal niveau zijn er verschillende organisaties en verenigingen die zich bezighouden met het (immaterieel) cultureel erfgoed. We belichten er hier onder enkele… Zie je ergens een fout? Laat het ons dan zeker weten!
Organisaties
De verschillende cultuurcentra in de mijngemeenten bereiken elk jaar duizenden mensen. Hun programmeringen, van bijvoorbeeld films, theaterstukken of tentoonstellingen, zijn essentieel in het verspreiden van een erf-goed-gevoel… De erfgoedcel ziet het cultuurcentrum en de dienst cultuur van een gemeente dan ook als een uitgelezen partner om erfgoed op een bijzondere manier te ontsluiten.
Vzw Het Vervolg is een projectencentrum voor de Limburgse Mijnstreek. In al haar projecten bewaakt en actualiseert Het Vervolg steeds de lijn verleden-heden-toekomst met een groot respect voor erfgoed, ecologie en multiculturele identiteit. Dit zijn immers belangrijke grondstoffen voor de creatie van een duurzame samenleving. Enkele bijzondere projecten zijn: – CONTAINER001, een mobiele galerij met workshops in camera obscura, samen met Jonny Vekemans, – ZLDR Luchtfabriek, een erfgoed-beleving op de koolmijn van Zolder waar vrijwilligers van Het Vervolg dagelijks het onthaal verzekeren, – MIJNOLOGEN, een boek en mediaproject waarin de mondelinge geschiedenis van de Mijnstreek wordt vereeuwigd, i.s.m. Johan Veldeman en Danny Migalski.
Het FLACC is een werkplaats voor beeldende kunstenaars, gevestigd in Waterschei. Het FLACC nodigt zelf kunstenaars uit en organiseert jaarlijkse toonmomenten. Maar naast moderne kunsten belicht de organisatie ook aspecten van het mijnverleden door een artistieke filter.
Villa Basta is een werk- en ontmoetingplaats voor jonge kunstenaars. Er is aandacht voor vormgeving en nieuwe media…
Verenigingen
Het verenigingsleven in de Mijnstreek is bijzonder rijk. Dat heeft zijn wortels in het mijnverleden, toen niet alleen de arbeid, maar ook de vrije tijd volledig door de mijnen werden geregeerd. Zij hadden mensen én middelen om verenigingen te stichten en te ondersteunen. De mijnen hebben bovendien, door het aantrekken van immigranten, voor een enorme diversiteit gezorgd.
Heel wat verenigingen moesten samen met de mijnen de boeken sluiten. Gelukkig is het aanbod nog steeds ontelbaar en zijn ook heel wat van die verenigingen bezig met cultuur en erfgoed. Zo zijn er toneelverenigingen, koren, harmonies, verenigingen voor amateurkunsten… maar ook bepaalde bevolkingsgroepen hebben hun eigen culturele verenigingen, zoals het Italiaanse ACLI. Daarnaast leven ook de bekendere socioculturele verenigingen zoals Femma (het vroegere KAV) en Davidsfonds in de Mijnstreek.
Tenslotte zijn sommige verenigingen erfgoed op zich. Denk maar aan al die dansgroepen die nog steeds hun traditionele dansen uitvoeren met de juiste kledij erbij, of aan de eeuwenoude schuttersverenigingen…
In de Mijnstreek zijn heel wat levensbeschouwelijke verenigingen actief: het meest talrijk zijn uiteraard de kerkfabrieken met hun overeenstemmende parochies. Daarnaast vind je nog vele andere levensbeschouwelijke verenigingen die actief zijn in de zes voormalige mijngemeenten. Een beknopt overzicht daarvan vind je op deze pagina.
Klik op de gemeenten voor een overzicht van lokale verenigingen in As, Beringen-Paal, Genk, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren en Maasmechelen.
Ook op bovenlokaal, provinciaal, Vlaams en nationaal niveau zijn er verenigingen die zich bezighouden met erfgoed, en die ook actief zijn in de Mijnstreek. Denken we hierbij bijvoorbeeld aan het Limburgs Volkskundig Genootschap dat zich richt op de volkscultuur of de Limburgse afdeling van Reuzen in Vlaanderen vzw.